Onroerend goed: pensionering in Spanje en erfopvolging

Spanje is een prachtig land dat een uitzonderlijke levenskwaliteit en een gul klimaat biedt. Elk jaar trekt het een groot aantal mensen aan, vooral senioren die, na hun pensionering, hier permanent willen wonen. Als u ook besloten hebt om met pensioen te gaan in Spanje, is het belangrijk om uw nalatenschap goed voor te bereiden. Voordat u uw land van herkomst verlaat, is het van essentieel belang dat u op de hoogte bent van de geldende regels met betrekking tot de overdracht van activa. Hoe werkt de vererving van onroerend goed in Spanje?

EU-verordening 650/2012 betreffende internationale erfopvolging

De overdracht van bezittingen organiseren is geen gemakkelijke taak, vooral niet voor mensen die buiten hun land van herkomst wonen. Tegenwoordig verhuizen veel mensen naar het buitenland en bezitten zij goederen in een ander land dan hun land van herkomst. Binnen de EU worden elk jaar naar schatting 450 000 internationale erfopvolgingen geregistreerd. Voordat Verordening (EU) nr. 650/2012 van 4 juli 2012 in werking trad, was in Spanje voor erfopvolging het recht van toepassing van het land waarvan de overledene de nationaliteit had. Vanaf de inwerkingtreding ervan op 17 augustus 2015 wordt echter rekening gehouden met het recht van de laatste gewone verblijfplaats van de overledene. Dit blijft geldig als de plaats van de gewone verblijfplaats van de overledene op het tijdstip van overlijden niet een van de 27 EU-lidstaten is.

Er zijn echter twee uitzonderingen in de verordening. Ten eerste, indien de overledene, ondanks zijn of haar verblijfplaats in Spanje, nauwere banden had met een ander land, wordt bij wijze van uitzondering het recht van dat land toegepast. Dit is in overeenstemming met artikel 21, lid 2, van de verordening. Bijvoorbeeld, een Fransman verhuist naar Empuriabrava of Roses om zijn pensioen door te brengen, maar heeft emotionele banden of bezittingen in Parijs. Bij zijn overlijden kan het Franse recht op de erfopvolging worden toegepast wegens het belang van zijn band met Frankrijk.

In de tweede plaats kan de erflater vóór zijn overlijden wensen dat het recht dat zijn erfopvolging beheerst, het recht is van de staat waarvan hij onderdaan is. Om geldig te zijn, moet deze keuze worden vastgelegd in een testament dat wordt neergelegd bij een notaris van het land waarvan hij de nationaliteit heeft. Indien de overledene meerdere nationaliteiten heeft, kan hij tussen deze verschillende staten kiezen.

Nalatenschapsregeling in Spanje

Er zijn 7 verschillende stelsels van erfrecht in Spanje. Deze kunnen rechtstreeks worden toegepast op buitenlandse ingezetenen in gebieden met hun eigen wetgeving. Wanneer er geen testament is waarin de keuze van de overledene is vastgelegd om bij voorrang het recht toe te passen dat betrekking heeft op zijn nationaliteit, zal de overdracht van de goederen worden geregeld door hetzij :

• Het Spaanse burgerlijk wetboek voor de 11 Spaanse gemeenschappen. Dit zijn Andalusië, Castilië en Leon, de regio Murcia, Cantabrië, de Canarische Eilanden, Asturië, Castilië La Mancha, La Rioja, Extremadura, de Gemeenschap van Madrid en de Valenciaanse Gemeenschap.
• De derechos forales of de forale of bijzondere rechten van de autonome gemeenschappen die bevoegdheden hebben op civielrechtelijk gebied. Er zijn er 6, namelijk : Catalonië, Galicië, Navarra, Aragon, het Baskenland en de Balearen.

Onroerend goed erfopvolging in Spanje

Wat de erfopvolging van goederen op het Iberisch schiereiland betreft, kunnen zich twee situaties voordoen. In het eerste geval heeft de overledene in Spanje een testament gemaakt. In het tweede geval heeft de overledene niets nagelaten in het land waar hij of zij woont of in het land waarvan hij of zij de nationaliteit heeft.

Erfopvolging met aanwezigheid van een testament

In dit land van het Iberisch schiereiland wordt het testament beschouwd als de officiële erfrechtelijke titel die de overledene heeft nagelaten. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het authentieke testament, het gesloten testament en het holografische testament. Het meest voorkomende is het eerste type testament, dat in het Spaans "testamento abierto" wordt genoemd. Het wordt door de notaris opgesteld in twee talen: die van de erflater en die van de notaris. Het document wordt vervolgens door beide partijen herlezen en ondertekend.

De regels betreffende de testamentaire beschikkingen die specifiek zijn voor de 6 autonome gemeenschappen, zijn vervat in de forale of bijzondere wetten. Op Spaans grondgebied hebben de kinderen en afstammelingen van de overledene voorrang en worden zij reserve-erfgenamen genoemd. Bij ontstentenis van deze laatsten worden de in de akte genoemde personen als erfgenamen of legatarissen beschouwd.

Erfenis zonder testament

Wanneer de overledene niet vooraf een testament heeft opgesteld of wanneer het testament dat wel is opgesteld niet rechtsgeldig is, wijst de geldende wetgeving de erfgenamen aan. Deze worden aangewezen volgens de graad van verwantschap met de overledene en worden aangegeven door de notaris. De notaris stelt een akte van bekendheid op waaruit de erfrechtelijke staat van de door de wet erkende erfgenamen blijkt. Daarnaast bestaat er een wettelijke rangorde voor de erfgenamen van een nalatenschap. Na de afstammelingen komen de bloedverwanten in opgaande lijn, de echtgenoot, de ouders en ten slotte de Staat.

Successierechten

In Spanje moet elke erfgenaam afzonderlijk successierechten of successierechten betalen. En dit in verhouding tot het ontvangen onroerend goed. De termijn om de betaling te verrichten bedraagt 6 maanden, te rekenen vanaf de datum van overlijden van de ouder. Niettemin is het mogelijk een uitstel van 6 maanden te verkrijgen indien het verzoek binnen de eerste 5 maanden van de gestelde termijn wordt gedaan. Bovendien kan de betaling in één keer of in termijnen worden verricht. Bovendien variëren het belastingtarief en de belastingaftrek naar gelang van bepaalde elementen, zoals :

• De titel van Spaans ingezetene of niet.
• De gemeenschap waar de overledene woont.
• De relatie van de erfgenaam tot de overledene.
• De plaats waar de opvolger woont.
• De waarde van de geërfde eigenschap.

Spanje heeft zijn eigen wetgeving betreffende de overdracht van activa zoals onroerend goed. Het is van essentieel belang dat degenen die in Spanje met pensioen willen gaan, op de hoogte zijn van deze regels voordat zij met het expatriëringsproces beginnen. Dit om onaangename verrassingen en toekomstige complicaties voor de erfgenamen te voorkomen.